چرا شب یلدا رو جشن می گیریم؟
تاریخچه شب یلدا
شب یلدا از جشن های کهن ایرانی ست که از دیرباز تا به امروز، هر ساله، ایرانیان این شب را با عنوان بلندترین شب سال جشن می گیرند. شب یلدا که به شب چله نیز در میان ایرانیان شناخته شده است، در واقع از غروب آفتاب آخرین روز پاییز آغاز شده و تا طلوع آفتاب روز بعد؛ یعنی اولین روز زمستان ادامه پیدا می کند. و دقیقاً از همین زمان است که چله بزرگ زمستان آغاز می شود.
ایرانیان در قدیم از این چله ها به عنوان تقویمی که بیش تر در کشاورزی کاربرد داشت استفاده می کردند. به این شکل که چهل روز اول زمستان « چله بزرگ » یا « چله کلان » نام داشت و بیست روز دوم فصل « چله کوچک ». در واقع واژه ی چله به معنای یک دوره بود نه لزوماً چهل روز. چله ی دیگر مربوط به فصل تابستان و شروع آن، اول تیرماه بوده است.
جشن شب یلدا مانند سایر جشن های ایرانی چون نوروز، چهارشنبه سوری و ... مراسم و آیین مخصوص به خودش را دارد. در این شب خاص، بزرگ تر ها و کوچک تر ها گرد هم آمده و این شب را در کنار خانواده جشن می گیرند. از آن جایی که رسم پذیرایی از مهمان، همیشه در میان ایرانیان جایگاه ویژه ای دارد، و از طرفی یکی از بخش های جذاب و پرطرفدار هر جشنی، خوردنی های آن است، سفره یلدا با انواع خوراکی ها و تنقلات مخصوص آن پهن می شود. گاهاً این سفره بر روی کرسی پهن شده و اعضای خانواده با نشستن در زیر کرسی از مصاحبت با یکدیگر در این شب لذت می برند.
میوه های شب یلدا
از خوراکی هایی که در سفره شب یلدا گذاشته می شود می توان به انار و هندوانه به عنوان میوه های اصلی شب یلدا اشاره کرد. رنگ سرخ این میوه ها نمادی از خورشید و شادی ست. انار میوه ای بارور است که دانه های زیاد آن نشان از افزایش برکت است. علاوه بر این انار میوه ای ست که از قدیم در بسیاری از دوره ها و اساطیر و ادیان، مقدس شمرده شده است. و اما هندوانه که در اصل میوه ای تابستانی محسوب می شود، با سرخی خود نمادی از تابستان و گرمای آن است. مردم بر این باور بودند که با خوردن هندوانه در این شب از سرما و بیماری های این فصل در امان خواهند بود.
در کنار انار و هنداونه، سایر میوه های پاییزی مانند پرتقال، خرمالو، سیب و لبو و کدو تنبل هم در سفره شب یلدا جایگاه ویژه ای دارند. همین طور استفاده از میوه های خشک مثل برگه ی هلو؛ زردآلو، توت و انجیر و... هم مرسوم است.
آجیل شب یلدا
علاوه بر میوه، از تنقلات و آجیل شب یلدا نمی توان چشم پوشی کرد. مغز پسته، بادام، فندق و گردو اجزای اصلی آجیل یلدا هستند. در کنار این ها، نخودچی و کشمش، تخمه کدو و تخمه هندوانه و گندم نیز در سفره شب یلدا حاضر هستند.
شام شب یلدا
شام یلدا مانند شام شب عید سال نو، سبزی پلو با ماهی و یا انواع آش مثل آش رشته، آش شله و یا سایر آش ها و غذاهای سنتی است.
شیرینی شب یلدا
بخش خوشمزه ی دیگر این شب، شیرینی یلدا و نوش جان کردن آن با چای است. شیرینی شب یلدا بسته به فرهنگ و سنت هر منطقه و سرزمین می تواند متفاوت باشد. از باسلوق و پشمک گرفته تا سایر شیرینی های محلی.
کیک شب یلدا
امروزه استفاده از کیک یلدایی که مانند کیک تولد، از اسفنج با طعم های مختلف و خامه درست شده و با تزیینات جذاب به شکل انار، هندوانه یا سفره شب یلدا درآمده بسیار پرطرفدار است. به طوری که در این شب می توان انواع کیک یلدا را در تمامی قنادی ها و شیرینی سراها در طرح های کیک انار و کیک هندوانه که مخصوص این شب هستند را دید.
شادی این جشن با خوردن این خوراکی ها و تنقلات و شاهنامه خوانی، فال حافظ و قصه گویی بزرگ تر ها کامل می شود. تمام این مراسم در طول شب، اغلب در کنار سفره ی یلدا برگزار می شود. سفره ای که با انواع خوراکی ها، نمادها و رنگ های پاییزی، دیوان حافظ و شاهنامه ی فردوسی و ... تزیین شده است. در میان المان ها و وسایلی که برای تزیین سفره یلدا استفاده می شود شمع یلدا روشنایی بخش سفره و از بین برنده ی تاریکی بلندترین شب سال است.
شمع شب یلدا
شمع یلدایی می تواند به اشکال مختلف باشد. از شمع های ساده ی قلمی گرفته تا شمع های پارافینی به شکل شمع انار، شمع هندوانه و ... که در بازار موجود هستند و یا حتی خودتان می توانید با وقت گذاشتن و کمی ذوق و حوصله، شمع شب یلدا را به سلیقه ی خودتان درست کنید. درست کردن شمع یلدایی کاری بسیار جذاب و هیجان انگیر و البته زمانبر است، و ممکن است با توجه به تدارکات فراوانی که در این شب دیده می شود، فرصتی برای ساخت شمع یلدا باقی نماند. از این رو خرید شمع یلدا می تواند انتخاب مناسبی باشد.
